این جا تهران است، من اخوان ثالث هستم! - مجله اینمن

جرقه شاعری در نوجوانی

شعر مهدی اخوان ثالث را می توان در سه دوره از زندگی او آنالیز کرد. دوره اول شاعری او از نوجوانی اش در مشهد شروع می گردد و با انتشار کتاب ارغنون در تهران به خاتمه می رسد. اخوان در این دوره با همه کم سن و سالی اش، مهارت و توانایی فوق العاده ای در سرودن شعر کلاسیک، به ویژه قصیده دارد و با این حال، از نوگرایی و توجه به اوضاع زمانه هم غافل نیست.

دوره دوم شاعری اخوان که درخشان ترین دوره شاعری او هم هست، از حدود سال 1332 تا 1348 را دربرمی گیرد. اخوان در این سال ها سه مجموعه شعر زمستان، آخر شاهنامه و از این اوستا را منتشر کرد. مهم ترین دستاورد اخوان در این دوره، سرودن شعر به شیوه نیمایی بود و این جا بود که در عرصه شعر نو خودی نشان داد.

اخوان از اواخر دهه 40 تا خاتمه زندگی، حدود 20 سال عمر کرد و در این مدت، در حیاط کوچک پاییز در زندان، دوزخ، اما سرد، زندگی می گوید، اما باز باید زیست و تو را ای کهن بوم و بر دوست دارم را به چاپ رساند؛ آثاری که هیچ کدام به درخشش مجموعه اشعار اخوان در دوره دوم شاعری اش نرسیدند.

اصلاً این نکته را نمی توان انکار کرد که اخوان ثالث تأثیر زیادی از شاعر هم ولایتی اش، فردوسی توسی گرفته است. زبان و لحن اخوان در شعر، یادآور استحکام و صلابت سخن حکیم توس در شاهنامه است. به عبارتی، اخوان به سبک خراسانی شعر نو می سرود. او بار ها در شعر خود ارادتش به فردوسی را نشان داده است: همه شاعران تو و آثارشان را/ به پاکی نسیم سحر دوست دارم/ ز فردوسی آن کاخ افسانه که افراخت/ در آفاقِ فخر و ظفر دوست دارم. دلبستگی و علاقه اخوان ثالث به حکیم توس، بعد از مرگ هم او را رها نکرد و باعث شد که پایان در زیر سایه فردوسی آرام بگیرد.

نویسندگی در رادیو برای شعر فارسی

شاید جالب باشد بدانید مهدی اخوان ثالث از سال 1336 در رادیو ایران به نویسندگی و اجرای برنامه می پرداخت. او در شروع دهه 40 برنامه ای به نام ادبیات ایران داشت که در آن محور های مختلف شعر فارسی آنالیز می شد. متن های این برنامه یک بار در سال 88 با چاپ محدود منتشر شد و به همین دلیل، به دست همه علاقه مندان نرسید. بعد ها خانواده این شاعر فقید، در یک کانال تلگرامی مجموعه برنامه های ادبیات ایران را منتشر کردند. متن همه این برنامه ها به قلم مهدی اخوان ثالث است.