کم ترین وابستگی به نفت در چه سالی محقق شد؟ - مجله اینمن

به گزارش خبرنگار ، نفت یکی از منابع اصلی تامین بودجه است اما سالهاست دور شدن از اقتصاد تک محوری و وابسته به این طلای سیاه همیشه از اولویت های دولت در طول دوره چهل ساله بوده و بار ها مورد تاکید سران و مقامات کشورمان قرار گرفته است.

با توجه به انتها یافتن مهلت معافیت های نفتی هشت کشور از جمله ایران و عدم تمدید این مهلت از سوی ایالات متحده آمریکا، کشورمان با کاهش شدید صادرات نفتی که در نهایت به افت درآمدهای نفتی منجر و با این اوضاع دولت با کسری بودجه 150 هزار میلیارد تومانی روبرو شد. به همین دلیل دولت سال پیش وعده داده بود که میخواهد بودجه 99 را غیر نفتی ببندد و بودجه نفتی را به صفر رساند و کاهش وابستگی بودجه به درآمد های نفتی بیش از پیش حس شد.

در آنالیز ها بیشترین میزان وابستگی بودجه به نفت در سال های اخیر، مربوط به سال 1392 بوده که در این سال، میزان وابستگی 48.5 درصد اعلام شده است. کمترین میزان وابستگی هم مربوط به سال 1395 بوده که در این سال، میزان وابستگی 25.5 درصد اعلام شده است. در سال گذشته مرکز پژوهش ها اظهار داشت که میزان وابستگی بودجه 98 به نفت 35 درصد خواهد بود.

البته در میزان وابستگی بودجه سال 99 به نفت اختلاف عفیده ای وجود داردکه دلیل آن این است که آذر معتقد بود کل میزان درآمد های نفتی دولت در سال آینده 48.3 هزار میلیارد تومان نیست و این رقم طبق محاسبات 104.4 هزار میلیارد تومان است؛ بنابراین از تقسیم رقم 104.4 هزار میلیارد تومان به میزان بودجه عمومی دولت ـ که 484 هزار میلیارد تومان است ـ عددی بیش از 20 و حدود 21.5 درصد حاصل می گردد.

پیش بینی شده است که سال جاری از محل صادرات نفت و گاز به ترتیب 18.25 میلیارد دلار و 4 میلیارد دلار درآمد ارزی حاصل گردد؛ بنابراین میزان درآمد های حاصل از محل صادرات نفت و گاز در مجموع 22.25 میلیارد دلار خواهد بود.

محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه اظهار داشت که میزان وابستگی بودجه سال 99 به نفت 10 درصد (میزان درآمد های حاصل از صادرات نفت و گاز حدود 48.3 هزار میلیارد تومان و میزان بودجه عمومی دولت 484 هزار میلیارد تومان) خواهد بود. عادل آذر رئیس سابق دیوان محاسبات در جلسه علنی مجلس گفته بود: طبق نظر دیوان محاسبات کشور و آنالیز های اجرا شده، وابستگی واقعی بودجه به نفت بیش از 20 درصد است. نوبخت قبلا گفته بود پیش بینی این است که یک میلیون بشکه نفت در روز صادر گردد که این رقم سال جاری 1.5 میلیون بشکه نفت در روز بود. قیمت هر بشکه نفت 50 دلار پیش بینی شده که این رقم در بودجه 98 حدود 55 دلار بود.

رهبر انقلاب در سال 92 با تاکید بر کاهش وابستگی ها به اقتصاد نفتی خاطر نشان کردند: اقتصاد ما دچار این اشکال است که وابسته به نفت است. ما باید اقتصاد خودمان را از نفت جدا کنیم؛ دولت های ما در برنامه های اساسی خودشان این را بگنجانند. من هفده هجده سال قبل به دولتی که در آن موقع سر کار بود و به مسئولان گفتم کاری کنید که ما هر وقت اراده کردیم، بتوانیم درِ چاه های نفت را ببندیم. آقایانِ به قول خودشان تکنوکرات لبخند انکار زدند که مگر می گردد؟! بله، می گردد؛ باید دنبال کرد، باید اقدام کرد، باید برنامه ریزی کرد. وقتی برنامه مالی یک کشور به یک نقطه خاص متصل و وابسته باشد، دشمنان روی آن نقطه خاص تمرکز پیدا می نمایند.

ایشان همچنین در سخنانی تصریح کردند: ما باید به اینجا برسیم و بتوانیم خودمان را از درآمد نفت واقعاً بى احتیاج کنیم. یکى از عظیم ترین بلیات اقتصاد ما و نه فقط اقتصاد ما، بلکه بلیات عمومى کشور، وابستگى ما به درآمد نفت است.

رئیس کمیسیون مالی مجلس شورای اسلامی هم پیش تر گفته بود در افق 1404 اقتصاد ایران بدون اتکا به نفت دیده شده که موضوعات مربوط به مالیات، توسعه پایه های مالیاتی و استفاده از ظرفیت مالیات باید بیشتر مورد توجه باشد.

مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی مجلس، گزارشی را استخراج نموده که در آن میزان وابستگی لوایح بودجه به نفت در سال های 1391 تا 1398 را اعلام نموده که در جدول زیر قابل مشاهده است. بنابر شواهد و مستندات و با توجه به تلاطم و نوسان های بی شماری که قیمت جهانی نفت و به دنبال آن نفت اوپک داشته است، انتظار می رود میزان اتکا به درآمدهای نفتی در بودجه سال جاری کاهش معنا داری را تجربه کند.