برج مزداران، بنایی سنگی و تاریخی در فیروزکوه - مجله اینمن

روستای مزداران از توابع شهرستان فیروزکوه است و بعضی ها معنای نام آن را مکان دانایان می دانند. این روستا در سال 1385 حدود 445 نفر جمعیت داشته و مردم آن به زبان تاتی حرف می زنند. با نگاهی به بقایای به جای مانده در این روستا به خوبی معین است که قدمت آن به عهد باستان برمی گردد پس بی جهت نیست که نام آن هم ریشه در اعتقادات باستانی دارد. طبیعت بکر و آب و هوای خوب، اینجا را به محلی عالی برای گشت و گذار و زندگی تبدیل نموده است. بدون شک یکی از دیدنی ترین جاذبه های این روستا برج مزداران است، برجی سنگی و مجذوب کننده.

برج مزدران بر روی ارتفاعات روستا نهاده شده است و به درستی معین نیست که نام آن در ابتدا چه بوده است برای همین به نام روستا معروف شده است. برج در بلندترین قسمت روستا درست شده و به نظر می آید هدف از ساخت آن آن دیده بانی و محافظت از روستا بوده است. با نگاهی به معماری برج مزداران، سبک معماری ایرانی بعد از اسلام به خوبی جلب توجه می نماید و بعضی ویژگی های دیگر مثل مصالح به کار رفته و بقایای سفال های کشف شده در محوطه اطراف نشان می دهد که برج در حوالی قرن های 7 و 8 هجری بنا شده است.

این برج، پلانی 8 ضلعی دارد و ورودی اش در سمت جنوبی نهاده شده است. در بالای این در یک پنجره مستطیلی هست و در بالای آن تخته چوبی پهن گذاشته شده است. در داخل بنا هم عناصر مجذوب کننده معماری به شکل کنگره های تزئینی به کار رفته است. نمای 8 ضلعی، ظاهر مجذوب کنندهی به این برج داده است، برجی که برای ساختش از مصالح سنگ لاشه، ملاط گچ و ساروج استفاده شده است. گنبدی از نوع دو پوش بر روی بنا نهاده شده که امروز تنها قسمتی از پوشش داخلی گنبد سالم به جای مانده است. بر روی هر یک از اضلاع داخلی برج طاق نماهایی نهاده شده است که امروز فقط 4 تا از آن ها به جای مانده است. در بالای طاق نماها تزئیناتی به صورت کنگره به چشم می خورد که در بالای هر کدام از آن ها حفره ای کوچک وجود دارد. بازسازی ها باعث شده تا بخش داخلی بنا پوشیده از سیمان سفید باشد و نمای بیرونی پوشیده از سنگ. گزارش های سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران نشان می دهد که این بنا در سال های 1379 و 1380 بازسازی شده است.

برج مزداران در اردیبهشت سال 1380 در فهرست آثار ملی نهاده شد و از جاذبه های دیدنی ایران است. قدمت این برج به دوره های میانی تاریخ ایران برمی گردد اما با این حال خیلی از کسانی که فاصله چندانی تا این روستا ندارند هم چیزی در خصوص برج مزداران نمی دانند. اما خود شهرستان فیروزکوه به خاطر آب و هوا و چشم اندازهایش گردشگران زیادی را به خود جذب می نماید که در صورت شناخت این برج می توانند با صرف زمانی اندک به بازدید از این برج تاریخی و مجذوب کننده بروند. در روستای مزداران به غیر از این برخ سنگی جاذبه های دیگری هم هست که کمی درباره آن ها حرف می زنیم:

• امامزادگان عبدالله و یحیی: آستان این دو امامزاده در شرقی ترین قسمت روستا نهاده شده است. بنای اولیه آستان امام زاده یحیی مجذوب کننده و زیبا بود و در آن از گچ بری، آینه کاری و آجر کاری استفاده شده بود اما این بنا بعد از تخریب در سال 1362 کاملا بازسازی شد. بنای فعلی پلانی مربعی شکل دارد و برای ساخت آن از مصالح تازه استفاده شده است از طرفی گنبد فعلی تقریبا مخروطی شکل است. در داخل بقعه چشمه زلالی هست، پر آب و ساکن که رنگ و مزه اش هیچ وقت عوض نمی گردد.
• حمام قدیمی مزداران: این حمام در ابتدای روستا نهاده شده است و قدمت آن به زمان قاجار برمی گردد. حمام قدیمی مزداران در فهرست آثار ملی ایران نهاده شده است و معماری قاجاری نمای مجذوب کنندهی به آن بخشیده است.

چگونه به روستای مزداران برویم؟

برای بازدید از مزداران از تهران به سمت فیروزکوه بروید، در 20 کیلومتری فیروزکوه تابلوی زریندشت را می بینید اینجاست که باید وارد جهت فرعی شوید، پس اینکه این جهت کوهستانی را 18 کیلومتر طی کردید روستای مزداران را در مقابل خود می بینید.