تکنیک اوپتوژنتیک در کشور طراحی و اجرا شد - مجله اینمن

به گزارش خبرنگاران، دکتر سید جواد میرنجفی زاده، عضو هیئت علمی گروه فیزیولوژی دانشگاه تربیت مدرس گفت: با استفاده از تکنیک اوپتوژنتیک و با تحریک اختصاصی نورون هایی در ناحیه ای از مغز می توان تاثیر فعالیت این گونه نورون ها را بر رفتارهای شناختی به دنبال تشنج مورد آنالیز قرار داد. وی با بیان اینکه یکی از مشکلات اساسی بیماران صرعی، اختلال در فرآیندهای شناختی مانند حافظه و یادگیری است، اضافه نمود: این اختلالات با عملکرد غیرطبیعی برخی از میانجی های عصبی از جمله دوپامین همراه است و کاستن اختلالات شناختی در این بیماران از اهمیت درمانی ویژه ای برخوردار است که می تواند باعث بهبود کیفیت زندگی اجتماعی و فردی آنان گردد. میرنجفی زاده با اشاره به این که به دنبال صرع و تشنج، ارتباط نورون های مغزی در سیناپس ها دچار تغییر می گردد و سیناپس ها توانایی شکل پذیری خود را از دست می دهند، از دست رفتن توانایی شکل پذیری سیناپسی را یکی از مشکلات بیماران مبتلا به صرع برشمرد و گفت: این موضوع هم باعث افزایش تحریک پذیری بافت عصبی می گردد و هم در فرآیندهای یادگیری و حافظه اختلال ایجاد می نماید. وی توضیح داد: یکی از راه های دستیابی به راهکارهای جدید درمانی و شناسایی دقیق مکانیسم های درگیر در ایجاد این اختلالات شناختی، آنالیز نقش عواملی است که بتوانند توانایی شکل پذیری سیناپسی را به حالت طبیعی باز گردانند. یکی از این عوامل، دوپامین است که به عنوان میانجی های نورونی نقش مهمی در فرآیندهای شناختی ایفا می نماید. میرنجفی زاده گفت: در سال های گذشته روش فیزیولوژیکی برای تحریک یا مهار اختصاصی نورون هایی که دوپامین را به عنوان ماده میانجی استفاده می نمایند، وجود نداشت؛ اما از سال 2010 با ابداع تکنیک اپتوژنتیک این توانایی برای بشر حاصل شد و امروزه در تمامی مراکز تحقیقاتی پیشرفته در سراسر جهان از این تکنیک استفاده زیادی می گردد و دیدگاه های جدیدی به دنبال استفاده از این تکنیک در علوم اعصاب و مباحث شناختی ایجاد گردیده است. وی خاطر نشان کرد: برای بهره گیری از تکنیک اوپتوژنتیک در داخل کشور، یک طرح تحقیقاتی سه مرحله ای برای آنالیز نقش دوپامین در بیماری صرع تحت عنوان مقایسه نقش گیرنده های دوپامینی در شکل پذیری سیناپسی، یادگیری و حافظه در موش کوچک آزمایشگاهی کیندل گردیده و سالم با استفاده از روش های الکتروفیزیولوژیک و اپتوژنتیک در ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی مورد تصویب نهاده شد. عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس ادامه داد: این طرح به صورت پروژه ای مشترک بین گروه فیزیولوژی دانشگاه تربیت مدرس و مرکز تحقیقات علوم اعصاب زوریخ شروع شد و بر اساس نتایج فاز اول طرح که در ایران انجام شد، دوپامین به عنوان ماده ای معرفی گردید که می تواند از طریق نوع خاصی از گیرنده های خود، توانایی شکل پذیری سیناپسی را به بافت مغز حیوانات تشنجی بازگرداند. میرنجفی زاده اضافه نمود: در فاز دوم این طرح که در کشور سوئیس انجام شد، با استفاده از تکنیک اوپتوژنتیک نشان داده شد که تحریک اختصاصی نورون هایی که دوپامین رها می نمایند، در ناحیه ای از مغز می تواند رفتارهای شناختی حیوانات تشنجی را بهبود بخشد. عضو هیئت علمی دانشگاه در تشریح فاز سوم طرح گفت: در فاز سوم این طرح، ابزارهای لازم برای راه اندازی تکنیک اوپتوژنتیک برای اولین بار به کشور انتقال یافت و همزمان سه جفت موش ترانس ژن که برای انجام تکنیک اوپتوژنتیک مورد احتیاج است، نیز از خارج به داخل کشور انتقال یافت که هم اکنون چندین نسل از آن ها پرورش یافته و منبع مناسبی از این حیوانات برای تحقیقات آینده در دست است. میرنجفی زاده اضافه نمود: تکنیک اپتوژنتیک هم اکنون در گروه فیزیولوژی دانشگاه تربیت مدرس راه اندازی گردیده و دانشجویان و محققان در حال اجرا آزمایش و کسب داده ها با استفاده از این روش هستند و اولین کارگاه اپتوژنتیک کشور نیز برای علاقه مندان به این تکنیک در سال گذشته در گروه فیزیولوژی دانشگاه تربیت مدرس برگزار گردید. به گزارش روابط عمومی دانشگاه تربیت مدرس، وی در انتها اظهار کرد: بر اساس یافته های علمی و تحقیقی انجام گردیده و استفاده از توان و دانش محققان و متخصصان، امیدواریم گام های مثبتی برای درمان و کاستن از اختلالات شناختی در بیماران مبتلا به صرع در داخل کشور برداشته گردد.