دلیل و علائم آمبولی چه می باشد؟ - مجله اینمن

آمبولی ذره ای است که در رگ ها و شریان ها حرکت می نماید. آمبولی از لخته های خونی تشکیل شده است. لخته خون، ترومبوس نامیده شده و به لخته خون متحرک، ترومبوآمبولی گفته می گردد. زمانی که آمبولی در رگ ها حرکت می نماید، به احتمال زیاد، به راستای خواهد رسید که نمی تواند از آن عبور کند. در نتیجه، ذره آمبولی در همان جا متوقف شده و مانع از جریان خون خواهد شد. در نهایت، سلول های موجود در آن راستا، دچار کمبود اکسیژن شده و از بین می فرایند. به این شرایط، بیماری آمبولی گفته می گردد.

انواع آمبولی

آمبولی انواع مختلفی دارد:

آمبولی ریه: آمبولی، معمولا ابتدا در پا تشکیل شده (گاهی به آن ترومبوز ورید های عمقی یا DVT هم گفته می گردد)، سپس، در یکی از شریان های ریه ساکن می گردد. بسیاری از آمبولی ها به وسیله بدن تجزیه شده و از بین می فرایند؛ با این حال، آمبولی ریوی حاد ممکن است باعث مرگ گردد.

آمبولی مغزی: اگر لخته خون به مغز برسد، باعث حمله ایسکمی گذرا (TIA) می گردد.

آمبولی شبکیه چشم: لخته های کوچکی که نمی توانند عروق اصلی را مسدود نمایند، ممکن است رگ های خونی کوچک در شبکیه را مسدود نمایند. این امر می تواند منجر به نابینایی در یک چشم گردد.

آمبولی سپتیک: این حالت زمانی روی می دهد که ذرات ایجاد شده به وسیله عفونت، وارد جریان خون شده و عروق خونی را مسدود می نمایند.

آمبولی مایع آمنیوتیک: همه آمبولی ها از لخته خون تشکیل نشده اند. در دوران بارداری، رحم حاوی مایع آمنیوتیک است که از جنین محافظت می نماید. مایع آمنیوتیک می تواند دچار آمبولی شده و به ریه های مادر سرایت کند و باعث آمبولی آمنیوتیک ریوی گردد.

آمبولی هوا یا گاز: کسانی که با ماسک اکسیژن غواصی می نمایند اگر به سرعت به سطح آب بیایند، ممکن است دچار آمبولی هوا شوند. در این حالت، حباب های موجود در خون می توانند جریان خون شریانی را مسدود نمایند.

آمبولی چربی: اگر ذرات چربی یا مغز استخوان وارد جریان خون شوند، ممکن است همچون لخته خون یا حباب هوا، موجب انسداد رگ های خونی شوند.

دلیل

افراد سیگاری و کسانی که دچار بیماری های قلبی هستند، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری آمبولی قرار می گیرند. دیگر عوامل خطرزا که می توانند موجب بروز بیماری آمبولی شوند عبارتند از فشار خون بالا، آترواسکلروز یا تصلب شرایین (رسوب پلاک چربی در رگ های خونی) و کلسترول بالا.

دلیل اصلی آمبولی ریه، ترومبوز ورید های عمقی یا DVT است. در این شرایط، لخته درون رگ های پا تشکیل می گردد. عوامل طبیعی موجود در خون اغلب، لخته های کوچک را بدون هیچ گونه عارضه ای از انسداد، از بین می برند. بعضی از لخته ها بیش از حد بزرگ بوده و بدن نمی تواند آن ها را از بین ببرد. در نتیجه، باعث انسداد رگ های خونی در ریه یا مغز می شوند.

عواملی که باعث کاهش سرعت جریان خون در پا ها می شوند، ممکن است باعث بروز لختگی خون شوند. عدم تحرک پا به دلیل گچ گرفتن یا نشستن به مدت طولانی (مثلا در پرواز های طولانی) می توانند باعث بروز آمبولی ریه یا DVT شوند. دیگر عوامل مرتبط با DVT یا آمبولی ریه عبارتند از سرطان، جراحی، شکستگی پا یا ران و شرایط ژنتیکی که بر روی سلول های خونی اثر گذاشته و احتمال تشکیل لخته خون را افزایش می دهند.

علائم و عوارض

علائم آمبولی ریه می توانند خفیف یا شدید باشند. در بعضی از افراد، تنها با استفاده از اشعه ایکس می توان آمبولی را تشخیص داد. هرچند، انسداد شدید می تواند منجر به مشکل تنفس یا مرگ گردد.

علائم آمبولی ریه به طور ناگهانی ظاهر شده و عبارتند از:

1- تنگی نفس، تنفس سریع یا خس خس

2- خلط خونین

3- سرفه

4- سرگیجه، غش

5- درد قفسه سینه و یا درد کمر

تشخیص

برای تشخیص آمبولی ریه می توان از چند نوع آزمایش استفاده کرد. علاوه بر عکس برداری از قفسه سینه، می توان از اسکن ریوی پرفیوژنی (اسکن وی/کیو) برای آنالیز جریان خون در ریه ها هم استفاده کرد. دیگر روش ها عبارتند از: سی تی اسکن یا آنژیوگرافی ریه.

برای تشخیص ترومبوز ورید های عمقی می توان از سونوگرافی داپلر، ونوگرافی یا پلتیسموگرافی امپدانسی (IPG) استفاده کرد. به هنگام بروز سکته می توان از اسکن مغز، آنژیوگرافی یا اولتراسوند داپلر برای تشخیص شریان های مسدود شده به وسیله لخته خون استفاده کرد.

درمان و پیشگیری

درمان بیماری آمبولی شامل مصرف دارو های ضد انعقاد یا دارو های ترومبولیتیک است. از دارو های ضد انعقاد برای آمبولی ریه می توان به هپارین یا وارفارین اشاره نمود. دارو های ضد انعقاد از لخته شدن بیشتر خون، جلوگیری می نمایند. دارو های ترومبولیتیک مانند آلتپلاز و استرپتوکیناز به از بین بردن لخته اصلی در بدن یاری می نمایند.

موثرترین راه برای پیشگیری از آمبولی ریوی، جلوگیری از تشکیل ترومبوز ورید های عمقی یا یاری به حرکت جریان خون است. اگر مبتلا به DVT هستید، ممکن است برای شما داروی ضد انعقاد تجویز گردد. بعلاوه، دارو های ضد انعقاد می توانند مانع از بروز سکته مغزی شوند.

روش های غیر دارویی برای یاری به پیشگیری از ابتلا به DVT عبارتند از استفاده از دستگاه های فشرده سازی و جوراب های فشرده سازی، حرکات کششی، ماساژ و حرکت عضلات پا (اگر برای مدت زمان طولانی هیچ فعالیتی ندارید). بعلاوه، می توانید با کاهش عوامل خطرزا مانند ترک سیگار و کنترل فشار خون، به پیشگیری از بروز لختگی خون یاری کنید.

منبع: سایت ستاره

منبع: راسخون