تورهای گردشگری چقدر معرف فرهنگ ایران هستند؟ - مجله اینمن

از سفر با تورهای لحظه آخری پاتایا لذت ببرید و سواحل شگفت انگیز تایلند و مراکز خرید بسیار ارزان پاتایا را از دست ندهید.

داستان چیست؟

تورهای جهانگردی در ایران از دیرباز تنها یک جهت را طی می نموده اند. معمولاً جهانگردان خارجی به تهران می آمده و از آنجا به دیدن سه شهر یزد و اصفهان و شیراز می رفتند. هیچ وقت این جهت تغییر محسوسی نکرد بلکه امکانات بیشتری در جاده های این شهرها ایجاد شد تا جهانگردان مسائل کمتری برای طی این جهت داشته باشند.

شاید در این بین بعضی از تورهای جهانگردی به سمت شهرهای دیگر راهنمایی می شد، اما عمده تورها در همین جهت و دیدن جاذبه های تاریخی ایران بوده است بنابراین معرفی هنر و تاریخ ایران بیشترین فعالیت تورهای جهانگردی است. در میان جهانگردان خارجی همواره افرادی بوده اند که تنها دیدن موزه و آثار باستانی برایشان جذاب نبوده، بلکه جهتهایی غیر از جهتهای شناخته شده و دیدن جاذبه های بکر را می پسندیده اند این افراد یا خودشان به صورت مستقل به ایران سفر داشتند یا تورهای جهانگردی خاص را انتخاب می کردند و به شهرهایی می رفتند که خارج از جهت کلاسیک تورها بود.

اما برنامه تورهای جهانگردی برای جهانگردان خارجی بیشتر، دیدن مساجد، میادین، موزه ها، بناهای تاریخی و سایتهای باستانی، ارائه غذای محلی در رستوران های سنتی، بازدید از بازارچه های صنایع دستی و کارگاه های فرش بافی بود. گاهی نیز جهانگردان آزاد بودند تا خودشان به خیابانها و کوچه ها بفرایند شاید بخواهند با فرهنگ ایرانی بیشتر آشنا شوند.

اگرچه تورهای جهانگردی نام فرهنگی را بر خود داشتند، اما تا قبل از شیوع ویروس کرونا و لغو همه سفرهای ورودی چه چیزی را از فرهنگ ایران نمایش می دادند؟

در واقع فرهنگ مفهوم گسترده ای شامل رفتارهای اجتماعی و هنجارهای موجود در جوامع بشری، دانش، اعتقادات، هنرها، قوانین، آداب و رسوم، قابلیت ها و عادات افراد در این گروه هاست هر منطقه از کشور فرهنگ متفاوتی با مناطق دیگر دارد همچنین از آنجا که ایران مملو از اقوام و فرهنگ های مختلفی از شمال تا جنوب، شرق تا غرب است این تفاوت برای بسکمک از افراد به خصوص جهانگردانی که اطلاعات کمتری از ایران دارند، جذاب است.

تفاوت فرهنگی جاذبه قوی برای جهانگردان خارجی

قاسم الله کمک، از کارشناسان جهانگردی پیرامون تورهای جهانگردی چقدر معرف فرهنگ ایران هستند؟، می گوید: تفاوت فرهنگی مردم ایران را جهانگردان جهتهای کلاسیک در تهران اصفهان و یزد و شیراز کمتر می بینند آنها به جنوب ایران سفر نمی نمایند که بدانند تفاوت لباس، گویش و غذای مردم جنوب چه تفاوتی با مردمی دارد که در کنار دریای خزر و جنگلهای هیرکانی زندگی می نمایند و یا به کویر نمی فرایند تا بدانند مردم ایران چگونه در بیابان برهوت باغ ایجاد نموده اند. ما فقط جهانگردان را با موزه و مسجد و بناهای تاریخیمان آشنا می کنیم و فکر می کنیم چون این بناها نشان دهند بخشی از فرهنگ ما هستند کافی است درصورتی که ما از فرهنگ تنها هنر معماری را معرفی نموده ایم.

الله کمک ادامه می دهد: موسیقی، پوشش لباس، زبان، دین و زندگی معمولی افراد غیر از آنچه که در هتل ها و بوم گردی ها مشاهده می گردد نیز بخشی از همین فرهنگ هست. منتها از آنجا که دیدن زندگی عادی مردم برای ما معمولی شده تصور می کنیم جذابیتی برای مردم کشورهای دیگر نخواهد داشت با این وجود به تازگی تورهای جهانگردی غذا راه افتاده که توانسته جهانگردان خارجی را تنها به بهانه پخت غذا و تست طعم ها و آشپزی در آشپزخانه های ایرانی، به ایران بیاورد. این موضوعی است که نشان می دهد ایران کم کم از مرحله برگزاری تورهای کلاسیک پا را فراتر می گذارد و به سمت بخش های دیگر جهانگردی نیز می رود. منکر این نمی شوم که تورهای کلاسیک هم هواداران زیادی دارد. اما این تورها تنها بیان نماینده هنر ایرانی است. هر چند که در سالهای اخیر شاهد تغییراتی در سلیقه جهانگردان خارجی شده ایم و می بینیم که تعداد افراد کوهنورد و ادونچر بیشتر شده و افراد می خواهند که به جاذبه های دیگر ایران نیز سری بزنند.

تمایل برای خروج از مثلث طلایی ایران

در تعاریف مختلف؛ عناصر فرهنگ ایرانی که فراتر از مرزهای سیاسی ایران است، زبان پارسی و گویش ها و لهجه های پارسی، جشن های ملی از جمله نوروز و شب یلدا، ادیان، هنر ایرانی (ادبیات و شعر پارسی، معماری ایرانی و خوراک ایرانی)، فرهنگ های محلی اقوام ایرانی و موسیقی سنتی است.

در سالهای اخیر جهانگردان خارجی مثلث طلایی ایران تمایل دارند در مراسم عزاداری دهه اول محرم شرکت نمایند. ولی ایران هنوز برای حضور این افراد در عید نوروز برنامه ای ندارد. با وجود اینکه ایران پفراینده چند ملیتی ثبت جهانی را تدوین نموده و کشورهای دیگر زیر نظر آن به این پفراینده پیوسته اند. بسکمک از جشنواره های موسیقی و فیلم حتی نمایشگاه های جهانگردی نیز در ایران قابلیت جذب جهانگرد را دارند، اما اگر این برنامه ها با سفر جهانگردان خارجی همزمان هم باشد باز هم دفاتر مسافرتی تصور می نمایند که نباید جهانگردان را به این جاذبه ها برد.

اشکان سالاری، از راهنمایان جهانگردی می گوید: خیلی از جهانگردان می خواهند که به جای رفتن به موزه، کنار جوانان بنشینند و هم صحبت شوند حتی به خانه ای معمولی بفرایند و یا فقط به زندگی خیلی عادی مردم ایران نگاه نمایند. می توان برای آنها برنامه بازدید از یک مراسم عروسی سنتی و یا یکی از آئین های مناسبی را اجرا کرد و به آنها روش تهیه غذای ایرانی را آموخت یا به تئاتر و کنسرت موسیقی برد. این روزها دیگر آژانسهای مسافرتی سلیقه مسافران را معین نمی نمایند، بلکه طبق سلیقه آنها تور می بندند.

با شیوع ویروس کرونا اکنون جهانگردان خارجی به ایران ورود نمی نمایند و سفرها به شدت کاهش یافته است، به نحوی که وزارت میراث فرهنگی اظهار داشت که ایران از اول سال تا مرداد تنها 74 جهانگرد خارجی داشت که البته همین افراد نیز جهانگرد تجاری بوده اند. به نظر می رسد نبود جهانگرد و تورهای ورودی خارجی فرصت مناسبی برای آژانس داران باشد تا بتوانند در زمینه جذب جهانگردان علاقمند به شاخه های دیگر فرهنگ ایرانیان، پس از بازگشایی مرزها فعالیت نمایند.