لیست کامل جشن های ایرانی برداشت محصول - مجله اینمن

مهسا مقدم

خبرنگاران : ایران، سرزمین سنت ها و آیین های به جا مانده از تاریخ کهن این مرز و بوم است؛ سنت هایی به رنگ طبیعت و فرهنگ و پاسداشت برکت زمین به شکرانه برداشت محصول که نتیجه زحمات مردمانی است که با خاک و گیاه الفتی دیرینه دارند

جشن ها، آیین ها و رسم و رسوم سنتی از سپیده دم تاریخ تا به امروز، یکی از پویاترین و ماندگارترین جشنواره هایی است که توانسته اند هویت ایرانی ها را از ورطه فراموشی رهایی بخشند؛ اگرچه بن مایه های اصلی و بنیادین این جشن ها ریشه در اقتصاد، معیشت و کسب و کار دارند، اما نوع اقلیم و فرهنگ و قومیت نیز در شکل گیری آنها دخیل است.

جشن تاریخی شکرگزاری گندم

جشن تاریخی شکرگزاری گندم همزمان با آغاز برداشت این محصول پربرکت از اواخر تیرماه تا اوایل مردادماه در گوشه و کنار ایران برگزار می شود و روستاییان زحمتکش، برای خیر و برکت وفراوانی محصولات کشاورزی خود دعا می نمایند.

آیین جشن برداشت گندم، شاید یکی از پر شکوه ترین و زیباترین جشن های روستایی برای کشاورزان گندم کار باشد؛ زیبایی خاصی که در آن به شکرانه یک سال زحمت و مرارت، سجده بر خاک می نهند و کوشش می نمایند به نحوی شایسته، شکرگزار برداشت برترین محصول خود باشند.

همه ساله با آغاز فصل برداشت گندم در سرتاسر کشور، کشاورزان با برپایی جشن و سرور، به شکرگذاری ایزد یکتا می پردازند؛ جشنی که در آن سازهای محلی به شکرانه برداشت این محصول گرانبها، به زیبایی نواخته می شوند و اشعاری برای سپاسگزاری از خداوند، به خاطر محصول پربرکتشان، خوانده می شود. همراه با نوای این سازهای سنتی زیبا و دلنشین، بوی نان محلی و انواع غذاهای سنتی همه جا می پیچد و گندم کاران زحمتکش به پاس برداشت محصول پربرکت خود، همگان را به ضیافت خویش فرا می خوانند.

تابستان، فصل پر برکتی است که مزارع گندم با درخشش رنگ طلایی شان و با صدای خش خش خوشه های گندم، آماده برداشت می شوند و روستائیانی را می بینی که در گوشه و کنار شهرهای مختلف کشور، به سوی مزارع و گندمزارها روانه می شوند تا حاصل یک سال زحمت خود را درو نمایند.

آرزوی بارش باران: ذبح گوسفند، بازی های محلی، نواختن سازهای مختلف، پایکوبی و آوازهای محلی، از جمله جاذبه هایی است برای این شکرانه بزرگ. هدف از برگزاری این مراسم، احیای هویت تاریخی، پاسداشت میراث معنوی و آرزوی بارش باران در سال زراعی نو است.

امروز تماشا بعضی از سنت ها و آیین های بومی در زیر تیغ شهرنشینی، تبدیل به یک رؤیا شده است. از این رو، برای احیای مراسم سنتی و قدیمی در منطقه ها مختلف کشور، به ویژه گیلان و مازندران، طی چند سال اخیر جشن خرمن همزمان با خاتمه برداشت محصول در گوشه و کنار این دو استان برگزار می شود تا نسل نو را در کشاکش انواع هجمه ها، با گذشته غنی اش پیوند زند.

جشن خرمن در مازندران، از آداب قدیمی و سنتی شالیکاران و کشاورزان این دیار بوده که آیینی برای شکرگذاری، شادمانی و احیای فرهنگ بومی است. در این جشن آیینی، زنان با لباس های محلی و مجمعه بر سر و بعلاوه مردان با ابزار و ادوات کشاورزی، به اجرای برنامه های شاد و مفرح می پردازند و سرنا نوازان، نوای شادی سر می دهند.

در حاشیه این جشن، زنان دهکده آش و پلوی برکت زمین را تدارک می بینند و به عنوان تبرک، به حضار می دهند تا از بلایا دور بمانند.

جشنی که از دیرباز، همزمان با چینش دسته های پر برکت گندم و شالی و آغاز خرمن کوبی برپا می شود، ریشه در تاریخ ایران دارد. ایرانیان قدیم هر روز را به نامی می خواندند و معیار ایام را سی روزه محاسبه می کردند. تقارن نام روز و ماه، موجب برگزاری جشنی ماهانه بود که به مناسبتی خاص برگزار می شد.

شکرانه ای به پاس برکت زمین

در آیین باشکوه جشن خرمن، به صورت نمادین و با حرکاتی موزون، کاشت و داشت و برداشت برنج انجام می شود و در خاتمه، زنان روستا مجمعه ای حاوی دانه های برنج بر سر خود می گذارند و رو به آسمان، پروردگار را سپاس می گویند.

جشن خرمن، از دیرباز به پاس برکت زمین و شکرگذاری در زمان جمع آوری محصولات کشاورزی و بعلاوه به وسیله بزرگان محلی، برای تهیه زکات و تقسیم آن بین فقرا، در شهرستان های کناره ساحلی دریای خزر، از جمله شهرستان رامسر برگزار می شود.

در گیلان، زمان پیش از جشن عروسی اگر با موعد وجین شالیزار همزمان شود، خانواده داماد با خانواده عروس به کار در شالیزار می پردازند. در این سنت که به آن گیشه یاور یا یاوری عروس می گویند، خانواده داماد هدایایی همانند کمردود، دستانه و پابره برای عروس می برند. این هدایا در واقع لباس کار گیلانی ها است که به نوعی، وظایف عروس جوان را نیز به او یادآوری می نمایند.

آئین ها، شکلی نمادین و رمزی از رفتارهای جمعی یا گروهی است که بنیاد آن بر مفاهیم اسطوره ای و مقدس جامعه سنتی بنا شده و با لایه های زیرین اسطوره ای جوامع بومی ارتباط می یابد.

بنابر یک آیین دیگر، بعد از برداشت شالی، نوبت به درو کردن شالی و کوفا کردن شالی می رسد. در این مراسم با اجرای مرحله خرمن کوبی به وسیله اسب و دواندن اسب ها در خرمن ها، دانه های از کاه جدا شده را در مسیر باد قرار می دهند. در اثر وزش باد، کاه ها از دانه های شالی که سنگین تر است، جدا می شود و به این ترتیب، حاصل دسترنج کشاورزان به بیشترین رنج تبدیل به برنج می شود.

پایکوبی در جشن انجیرپزان گلوگاه

شهرستان گلوگاه واقع در شرقی ترین قسمت استان مازندران، هم مرز استان گلستان و سمنان است .از مهمترین مواهب خدادادی طبیعت گلوگاه، می توان به جاده جنگلی توسکا اشاره نمود که مسیر انتقال مسافران از شمال به کویر است و دوستداران کویرنوردی هم با عبور از این مسیر، جنگل های توسکا را پشت سر می گذارند و به شهرستان دامغان می روند.

در سفر به گلوگاه، با اطمینان می توانی چشم از بسیاری منطقه ها دیگر بپوشی و مهمان مردم مهربان این شهر باشی، به خصوص که در این وقت سال، انجیر نوبرانه گلوگاه از نوع رقم زودرس در این شهرستان در حال برداشت است.

انجیرهای گلوگاه، به عنوان یکی از فراورینمایندگان عمده انجیر کشور، بدون هیچ گونه مواد شیمیایی، با درصد قند بیشتری فراوری می شود و کاملا ارگانیک است. انجیر سیاه و زرد با پوست پیازی و انجیر سبز، ارقام برداشت انجیر گلوگاه است که از اواسط مرداد تا نیمه دوم آبان ادامه دارد و مردادماه که فصل انجیرپزان گفته می شود، جشنواره انجیر در میان شادی و پایکوبی روستاییان برگزار می شود.

از اواسط مرداد به بعد، بازار فروش انجیر در گلوگاه، بسیار داغ است و آنقدر هوادار دارد که بعضی از بازاریان شهرهای اطراف، انجیرهای شهر خود را به نام گلوگاه به فروش می رسانند. از انجیرهای گلوگاه، معمولا خوردنی های مختلفی تهیه می شود؛ مثل سرکه، ترشی جات، شیره، بُرشتَک، کیک، شکلات، لواشک، مربا، شربت، مارمالاد، کمپوت و آش مخصوص انجیر!

جشنواره هندوانه در چاف لنگرود

این روزها اگر گرمای تابستان شما را به سمت سواحل خزر، به خصوص شرق گیلان و لنگرود کشانده باشد، قطعاً صفوف طولانی وانت هایی که بار هندوانه دارند را دیده اید؛ این بی علت نیست، چراکه فصل هندوانه است و چاف و چمخاله، دو ایستگاه اصلی کاشت هندوانه در گیلان است.

هر سال در زمان برداشت این محصول، جشنواره شکرگزاری هندوانه در چاف برگزار می شود. این جشنواره با هدف توجه مسئولان به بخش کشاورزی، جذب گردشگر و پرکردن اوقات فراغت و ایجاد انگیزه و نشاط در بین مردم برگزار می شود. منطقه چاف یکی از بزرگترین فراوری نمایندگان هندوانه کشور به شمار میرود که محصولات کشاورزی دیگری نظیر برنج، گوجه و خیار نیز در باغات صیفی این شهر برداشت می شود.

چاف از نظر موقعیت جغرافیایی و طبیعی، دارای اهمیت ویژه ای است. تالاب زیبایی که این روستا از آن بهره مند است، چهره طبیعی این منطقه را دگرگون نموده است. این درحالی است که این تالاب، زیستگاه بسیاری از پرندگان مهاجر، به ویژه چنگر و خوتکا و مرغابی های وحشی است که زمستان به این سامان، زیبایی خاصی می بخشند.

جشن زغال اخته در دیار چشمه ها

روستای هیر در استان قزوین، بزرگ ترین فراوری نماینده زغال اخته در بین روستاهای ایران است. زغال اخته این روستا از مرغوب ترین زغال اخته ها در کشور است که در این روستای کوهستانی و خوش آب و هوا، به وفور یافت می شود.

هیر، روستایی با طبیعت بکر، واقع در 70 کیلومتری شمال قزوین که به مفهوم آتش معنی شده است؛ روستایی زیبا با اقلیمی خوش آب و هوا و دارای رودخانه ای زیبا به نام نینه رود است که در کنار کوه سنگی لتر تله واقع شده است. باغستان های زیبا و سرسبز، چون نگینی این روستا را در بر گرفته اند . وگل چشمه ای جوشان و دارای آبی گوارا و فوق العاده سبک و بی نظیر است که آب آن با برند وگل و به صوررت بسته بندی شده به سراسر ایران ارسال می شود. چشمه وگل سرمنشأ رودخانه نینه رود است. نینه رود، رودی خروشان با آبی گوارا و خنک در طول سالیان دور، همواره مورد تمجید مورخین قرار گرفته و از آن به عنوان رود شفابخش یاد شده است.

جشن زغال اخته که در واپسین روزهای مرداد در هیر برگزار می شود، جشن شکرگزاری است که شامل موسیقی و آواهای محلی، بازی های سنتی و توزیع محصول زغال اخته است و هرساله مورد استقبال گردشگران قرار می گیرد.

شوق حضور در جشن پر شور فندق چینی

تیر روز برابر با سیزدهم مرداد در گاهشماری ایرانی، با جشنی به نام جشن فندق یا جشن فندق چینی همراه است که هر سال در بسیاری از روستاهای استان قزوین ، به ویژه در الموت برگزار می شود.

این جشن، نمادی پرشور از سرزمین کهن قزوین و تبلور سختکوشی و ساده زیستی کشاورزان دیار کهن الموت است که با شور و شوق فراوان و پایکوبی در زمان برداشت فندق در باغستان های سرسبز منطقه الموت برگزار می شود.

جشن فندق چینی، یکی از برنامه های به یاد ماندنی، پرنشاط و زیبای مردم این منطقه است که باغستان های سرسبز الموت را پر از نشاط و شادی می نماید. اجرای موسیقی فولکلوریک، بعلاوه لافند بازی، آتش بازی، ورزش های بومی و ملاقات از جاذبه های طبیعی، از برنامه های این جشن پرشور است. در حاشیه جشن، نمایشگاهی از محصولات محلی و صنایع دستی به شکل بازارچه های ویژه ترتیب داده می شود.

فندق، درختی است از تیره پیاله داران که در منطقه ها گرم و معتدل نیمکره شمالی می روید. برگ هایش دارای بریدگی های مضاعف بوده و پهنک برگ ها در سطح خلفی دارای پرز است.

استان قزوین پس از استان گیلان، دومین فراورینماینده عمده فندق در کشور محسوب می شود.در بیش از 70 روستای منطقه الموت، نهال های بارور فندق وجود دارد که چهار نوع زرآبادی، بادامی، سیاه بومی و سفید در آن به عمل می آید. به جز فندق بادامی، بیشتر گونه های فندق، به شکل گرد و دو پهلو و دارای مغزی سفید با طعمی شیرین و معطر است.

در بسیاری از روستاهای الموت، در اواسط مرداد ماه جشن فندق برپا می شود. برای حضور در این مراسم، اهالی روستا در روز معینی با هم به باغستان ها می روند. در ابتدا، شخصی به صورت بداهه، به خواندن ترانه هایی شورانگیز می پردازد و دیگران تکرار می نمایند و سپس مشغول چیدن فندق می شوند. دخترانی که نامزد شده اند، معمولا برای همسران خود از هسته فندق گردنبندهای زیبایی درست می نمایند؛ آنها زمانی که هسته های فندق هنوز خشک نشده اند، آنها را با سوزن سوراخ نموده و نخ محکمی از داخل آن رد می نمایند و سپس دو سر نخ را به هم گره می زنند. این گردنبند را گلوانه می نامند و آن را در خاتمه جشن فندق چینی به شوهرانشان هدیه می دهند.

جشن فندق چینی، سومین جشن محصولات کشاورزی استان قزوین است؛ جشنی که مردم را با چشم انداز های درختان پرحاصل فندق به وجد می آورد.

انبوه گیلان غرق در شادی و نشاط

هر یک از اقوام ایرانی در جای جای این سرزمین پهناور، به فراخور نوع محصولاتی که در طول یک سال برداشت می نمایند، جشنی زیبا برپا می دارند. این جشن ها چندان در قید جغرافیای شهرها نیست و در بسیاری از نقاط ایران، هنوز هم برگزار می شود.

زادگاه انار، ایران است و آن را میوه ای بهشتی می نامند؛ اناری که هر دانه اش علاوه بر خواص طبیعی، زیبایی و رنگی جان بخش دارد، اما چرا همواره فکر می کنیم این میوه زیبا فقط در ساوه یافت می شود یا باید آیینش در کازرون، قزوین و تفت برگزار شود. جشنواره انار یا جشن انارچینی، یکی از سنت هایی است که سابقه برگزاری اش به هزار سال می رسد و در بعضی از روستاهای انارخیز ایران برگزار می شود، اما یکی از جالب ترین آن که باعث شده است به یک آیین ملی تبدیل شود، در روستایی دورافتاده در خاتمهیی ترین نقطه گیلان دیده می شود. قدمت روسـتای انبوه به 3 هزار و 500 سال پیش بازمی شود و ساکنان آن نسل به نسل از این آیین پیروی نموده اند.

جشن انار معمولا در کنار انبوهی از گردشگران و روستاییانی برگزار می شود که گویی سالیان سال با هم زندگی نموده و یکدیگر را می شناسند. در این جشن که از شهریورماه برگزار می شود، تنورها داغ است و زنان روستا مشغول پخت نان و شیرینی می شوند و مردان روستا، در حال چیدن انار، به جشن و پایکوبی و نواختن موسیقی می پردازند و بچه ها و نوجوانان، به ویژه دختران کوچک، با پوشیدن لباس های رنگارنگ و زیبا، شادی می نمایند و در کنار بزرگان روستا، برداشت محصول را جشن می گیرند.

آوای شادی با شانادر در تاکستان ها

برداشت محصول در گوشه و کنار جهان با رسم و آیین های ویژه ای همراه است، چرا که لذت به بار نشستن زحمات کشاورزان و باغبانان آنقدر زیاد هست که می توان آن را با دیگران نیز تقسیم کرد و جشنی برای سپاس از زمین بخشنده برپا کرد.

از مردادماه به بعد، در بسیاری از منطقه ها کشور، برداشت انگور با آوای شادی همراه می شود؛ چنان که از قدیم در بسیاری از شهرهای ایران در زمان انگورچینی، مراسم ویژه ای برگزار می شد که این رسم تا به امروز در بعضی از منطقه ها کشور همچنان برقرار است.

مراسم انگورچینی بین آذربایجانی ها به شانادر معروف است که با خوردن غذاهای مخصوص و پوشیدن لباس های محلی، همراه می شود. شاید جشن برداشت محصول در هر منطقه تفاوت هایی داشته باشد، اما همگی در یک چیز مشترک است و آن شکر نعمت و احترام به طبیعت است.

جشنواره انگور هزاوه نیز هر سال با حضور مردم و مسئولین استان اراک برگزار می شود. این جشنواره با اجرای برنامه های موسیقی محلی، بازی های بومی و تجلیل از فراورینمایندگان برتر انگور همراه است.

ساکنان روستای هزاوه که در فاصله 18کیلومتری شمال غربی شهرستان اراک واقع شده است، با بهره گیری از شیوه های سنتی و ابزار و ادوات بومی، در پرورش انگور فعالیت دارند. انگور، کشمش، مویز، شیره، ترخینه شیره و شربت رب انگور از سوغاتی های هزاوه است.

منطقه قزوین نیز از دیرباز به پرورش انگورهای فراوان و مرغوب معروفیت داشته است. جهانگردان اروپایی در گزارش ها و سفرنامه های خویش، قزوین و انگورش را به نیکی ستوده اند، چنانکه شاردن تأکیده نموده است: در قزوین برترین انگور ایران به دست می آید. فلاندن هم گفته است: خاک قزوین، حاصلخیز و مزروعی و انگوری فراوان و اعلا دارد که آن را شاهانه می نامند.

سطح زیر کشت انگور در استان قزوین به 35 هزار هکتار بالغ می شود که با فراوری 40 نوع انگور، پس از استان های فارس و خراسان، سومین استان کشور در فراوری انگور به شمار می رود و از نظر فراوری انگور نیز رتبه نخست را داراست. برگزاری جشن انگور در شهر قزوین، همه ساله با اجرای موسیقی فولکلوریک و سروده های بومی آغاز می شود و از فراورینمایندگان انگور و پدید آورندگان مرغوب ترین و بیشترین انگور و نوآوری در کاشت، داشت و برداشت انگور، تجلیل به عمل می آید.

شکرانه ای شیرین در جشنواره شکر قرمز

شکر قرمز از پختن نیشکر تهیه می شود و از سالیان گذشته تا به امروز، به صورت سنتی در صومعه سرا پخت می شود. نیشکر در کارگاه های سنتی این شهر فرآوری شده و علاوه بر شکر، دوشاب آن نیز گرفته می شود.

شکر حاصل از نیشکر، به رنگ قهوه ای یا به زبان محلی سیاه شکر، خواص زیادی دارد که از جمله می توان به برطرف خستگی مزمن، پاک نماینده ضایعات کبدی، برطرف گرمی دهان و زبان و التهابات لثه اشاره نمود. بعلاوه برای درمان فاویسم، کم خونی، یرقان و ناراحتی های عصبی، بسیار مفید است. در گذشته های نه چندان دور، صومعه سرا 100 هکتار اراضی داشت که در آن نیشکر فراوری می شد، اما سختی فراوری شکر سیاه موجب شد که تدریجاً اراضی زیر کشت نیشکر به شالیزار تبدیل شود.

لازم به ذکر است، کشت این محصول امروزه در گیلان غربی فقط مختص شهرستان صومعه سرا است و بعضی از روستائیان، کاشت آن را برعهده دارند. استحصال سنتی شکر قرمز از این گیاه تاریخی، رونق فراوانی به سبد غذایی خانواده های گیلانی می بخشد. شکر قرمز یا نیشکر، علاوه بر آنکه خاصیت دارویی دارد، همراه با چای مورد استفاده قرار می گیرد. برای تهیه قند قرمز که اصولاً اشتهاآور نیز است، بعد از این که نیشکر کوبیده و آبگیری می شود، آن را داخل دیگ های بزرگ می ریزند و پس از ساعت ها جوشیدن، آماده مصرف می شود. هرسال در صومعه سرا، جشنواره شکر قرمز با شکوه خاصی با شکوه خاصی برگزار می شود که هدف از برگزاری آن، قرار گرفتن محصولات گیلان و به خصوص شکر قرمز در سبد سوغات گردشگران و مهمانان است.

هلهله شادی و پایکوبی در پای خرمن

فلسفه جشن محصول در روزگاران پیشین، این بود که اولاً از دومین ماه تابستان، محصولات کشاورزی جمع آوری می شد و چون معمولاً برای به دست آوردن نتیجه هر کاری، جشن و شادی لازم بود، بنابراین جشن خرمن، به مناسبت نتیجه گرفتن از نعمت کشت و کار و به دست آمدن محصول فراوان، به خصوص برای کشاورزان، برترین جشن و شادی به شمار می رفت.

از سوی دیگر، در واپسین روزهای تابستان، کار کشت و زرع پاییزه کشاورزان نیز آغاز می شود و چون معمولاً هر کار نیکی را با شادی آغاز می نمایند، از این لحاظ جشن شهریورگان هم آغاز فصل نو دیگری برای کشت و زرع است و روستائیان، آن را مورد احترام قرار می دهند.

جشن خرمن، به خصوص برای کشاورزان غرب کشور، از لحاظ جمع آوری محصول و به دست آوردن برکت خرمن و بعلاوه از نقطه نظر آغاز به کاشت محصول پائیزه، برترین جشن و شادمانی محسوب می شود و به همین علت، روستائیان منطقه ها مختلف کشور، احترام زیادی برای این جشن قائل هستند و با شادی هرچه بیشتر، این مراسم را برگزار می نمایند.

نوای عاشیق ها در آئین دوشاب پزان

جشن انگور و آیین دوشاب پزان در آذربایجان غربی و خصوصاً شهر ارومیه، یکی از مراسمی است که ریشه در اقتصاد و شرایط معیشتی مردم استان دارد. این جشن و آیین مربوط به آن، به لحاظ تاریخی از سابقه بسیار دیرین برخوردار است.

از زمانی که مردم این دیار انگور را به عنوان محصول ویژه و ممتاز انتخاب کردند و دست به ایجاد تاکستان زدند، این جشن و آیین، به مرور به عنوان یک سنت در میان مردم رواج پیدا کرد. در جشن برداشت انگور، اغلب میهمانان بنا بر سنت دیرین، لباس سفید می پوشند و با اذن و اجازه صاحب باغ، با ذکر دعا و ادعیه پا در تاکستان می گذارند و با شادی و شعف وصف ناپذیر، خوشه های طلایی انگورهای رسیده را یکی یکی در سبدهایی که با ترکه های بید بافته شده اند، می گذارند. در تمام مدت چیدن انگور، آنهایی که خوش صداترند، ترانه های عاشیق ها را می خوانند تا میهمانان، با شور و حرارت بیشتری انگورها را بچینند و در سبد بگذارند.

آن روز همه باغداران برای صرف ناهار، آبگوشتی از گوشت خروس های جوان تهیه می نمایند که این نیز از سنت های دایمی جشن انگور در آذربایجان است. از مهم ترین نکاتی که در این روز مورد توجه همه شرکت نماینده ها واقع شده است، این است که با تمام وجود سعی می نمایند دانه های انگور از خوشه جدا نشود و روی زمین نیفتد، زیرا این امر را ناشکری از نعمات پروردگار می دانند. هنگام عصر، کم کم سبد های انگور را به مکانی دیگر انتقال می دهند تا در آنجا از انگورها شیره انگور تهیه نمایند.

پس از تهیه شیره انگور که به وسیله پسرهای جوان صورت می گیرد و پس از جداکردن تفاله ها، شیره انگور را در ظرف های بزرگی که چرز گفته می شود، می ریزند. در حین ریختن شیره انگور به داخل ظرف، خاکی معدنی که به خاک سفید معروف است، به آن می افزایند تا عملیات صافی و جدا شدن ناخالصی ها انجام بگیرد.

پس از انجام این کار، شیره های صافی شده را داخل ظرفی دیگر به نام تیان می ریزند تا آن را برای تهیه دوشاب بپزند. پس از تهیه دوشاب، زنان خانه از تفاله های به جا مانده از انگورها، سرکه تهیه می نمایند. این آیین در میان مردم آذربایجان به شانادر و در میان مسیحیان جلفا به اوشانا معروفیت دارد.