همه می دانند که مهران مدیری عاشق این غذاست ، داستان غذای خوشمزه ای که خیلی ها فکر می نمایند شفته است اما نیست! - مجله اینمن

مهم این است که این داستان ها دهان به دهان نقل شده و به ما رسیده پس ما چرا سخت بگیریم و دنبال صحت و سقم داستان باشیم. داستان این غذا به قول قدیمی ها به 300-200 سال قبل برمی گردد، حالا کمی کمتر یا بیشتر. فقط خیلی قدیمی است و البته خوشمزه و کمی شفته- داستان این شماره- دمپختک. البته امروزه دمپختک را با لپه باقالا و برنج درست می نمایند.

دمپختک غذایی است که شاید این روزها کمتر پخته می گردد ولی در قدیم یکی از غذاهای اصلی مردم ایران و به خصوص مرکز بوده. داستان غذا هم مربوط به دوران همدلی و نزدیکی خانه ها به همدیگر است.

می گویند در خانه ای که وسط حیاطش یک حوض بزرگ زیبا و دور تا دورش اتاق های تو در تو قرار داشته، چند خانواده خوش و خرم دور هم زندگی می کردند. در یکی از این اتاق ها زوج جدیدی زندگی می کردند. مرد، کارگری روزمزد بوده و زن هم قالی بافی می نموده است. وضع مالی شان هم مثل بقیه افراد خانه بزرگ در حد معمولی؛ این قدر که سر گرسنه به بالین نمی گذاشتند و...

یک روز بی خبر برای زوج جوان مهمان می رسد، خواهرشوهر و بچه هایش و مادر شوهر و برادر شوهر و زن و بچه و... کلی فامیل شوهر از شهرستان برای سر زدن به پسرشان، مهمان تازه عروس می شوند؛ تازه عروسی که در پستوی خانه اش چیز زیادی پیدا نمی گردد. تازه عروس نگران بوده و نمی خواسته جلوی فامیل شوهر شرمسار گردد، به آشپزخانه خانه دسته جمعی شان می رود و هر چه می گردد، موادی برای درست کردن غذا پیدا نمی کند. همسایه ها که نگرانی او را می بینند، برای اینکه همسایه جوانشان سربلند گردد، آغاز می نمایند به جمع کردن آذوقه؛ یکی برنج می آورد. دیگری کمی بلغور، جو، گندم و کشمش. همسایه روبه رویی کمی گوجه و سبزی می آورد. همسایه بغلی لوبیا و عدس و کمی گوشت و...

ولی هر کدام میزان یک کف دست. میزان یک کاسه کوچک که هیچ کدام به تنهایی نمی توانند یک غذای آبرومندانه بسازند.

اما یکی از همسایه ها تصمیم می گیرد تمام مواد اهدایی را با هم قاتی کند و بپزد که در آخر پلویی مخلوط به دست می آید که مزه ای بی نظیر دارد. عروس جوان هم با افتخار پلوی قاتی اش را سر سفره می برد و کمی به به و چه چه می شنود.

اما نادر میرزا قاجار در کتاب خوراک های ایرانی درباره دم پخت پلو نوشته است:

به ترکی: چکمه پلو می گویند. آب آتش را چنان می گیرند که این پلو به میزان پلوهای دیگر برآید. نه خمیر گشته و نه زنده. آن چنان باشد که نخست پیاز خرد نموده با روغن پاک تابند سپس آب ریزند. به میزان برنج شسته و به ریگ ریزند. کشمش و گوشت پخته و خرما یا همان کشمش و خرما یا کشمش تنها. چون نیمه برنج ریخته باشند، بریزند و نیمه دیگر برنج پس از آن ریزند و دم نمایند. این پلو با کدو نیز بپزند. این خوراک باید دانست که این پلو نخست گونه است که از برنج پختند و اکنون نیز بعضی از دشت نشینان جز این گونه نپزند.