نظر مثبت وزارت نفت به افزودن LPG به سبد سوخت - مجله اینمن

سال گذشته مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی لایحه بودجه 1400 در بند الحاقی 2 تبصره یک ماده واحده به صورت رسمی افزودن LPG به سبد سوخت را کلید زد.

طبق این بند قانونی وزارتخانه های نفت و کشور موظفند امکان احداث جایگاه ها و زیرساخت استفاده قانونمند از سوخت گاز مایع (LPG) در ناوگان حمل و نقل با اولویت ناوگان عمومی و حمل بار را به کمک بخش های خصوصی و عمومی، تا سقف مجموع 2 میلیون تن در سال فراهم کنند. قیمت هر کیلوگرم گازمایع تحویلی به شرکت های توزیع کننده برابر دو سوم قیمت یک لیتر بنزین سهمیه ای معین می گردد.

اما باوجود الزام قانونی دولت دوازدهم به تدوین و تصویب آیین نامه این بند از قانون دو ماه پس از ابلاغ قانون بودجه 1400، وزارت نفت این دولت هیچ اقدامی برای افزودن LPG به سبد سوخت انجام نداد.

به اعتقاد کارشناسان تعارض منافع وزارت نفت در مصادره 100 درصدی درآمد صادراتی LPG، اصلی ترین دلیل مخالفت با توسعه اتوگاز در داخل کشور بوده است. با روی کار آمدن دولت سیزدهم اما رویکرد وزارت نفت به توسعه اتوگاز از جنبه منافع سازمانی به منافع ملی تغییر پیدا کرده است.

روز گذشته یکی از رسانه ها با ذکر عباراتی مبهم، تقطیع و تلخیص شده از اظهارات برخی مدیران وزارت نفت مدعی شد که وزارت نفت دولت سیزدهم همانند دولت دوازدهم به دلیل کارشناسی نبودن طرح افزودن LPG به سبد سوخت کشور در قانون بودجه 1400، با توسعه اتوگاز مخالف است.

ذکر این ادعا درحالی از طریق برخی رسانه ها مطرح شد که مدیران فعلی وزارت نفت در اظهارنظرهای متعددی نظر مثبت خود برای ورود اتوگاز به سبد سوخت را عنوان کرده اند. در ادامه اظهارنظر مدیران فعلی وزارت نفت درباره اتوگاز آورده شده است.

*توسعه اتوگاز در شهرهای نزدیک به مبادی تولید گازمایع

در این باره، جلیل سالاری مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی در مصاحبه ای در تاریخ 21 مهرماه گفت: متأسفانه با وجود مصوبه قانونی مجلس، در دولت گذشته اقدامی برای توسعه اتوگاز در کشور انجام نشد، برای اجرای قانون ما هم اکنون در حال بررسی هستیم. به طور طبیعی مصرف گاز مایع در سبد سوخت حمل ونقل همانند سی ان جی در کل شهرهای کشور به صورت گسترده نخواهد بود.

وی گفت: از طرفی ما به هیچ وجه گاز مایع لازم برای استفاده از آن در همه شهرها را هم نداریم، عمده گاز مایع تولیدی در مرکز و جنوب کشور تولید می گردد بنابراین شبکه توزیع و حمل ونقل گازمایع از لحاظ استمرار دسترسی تنها این نقاط از کشور را می تواند پوشش دهد.

سالاری افزود: در نتیجه اتوگاز در برخی از نقاط کشور که امکان عرضه محدود تا سقف 2 میلیون تن در سال و همچنین عرضه مستمر وجود داشته باشد توسعه خواهد یافت، گاز مایع باید وارد بخشی از ناوگان حمل ونقل کشور گردد که در شعاع محدودی جابه جا می شوند و در نقاط نزدیک به مبادی تولید گاز مایع قرار دارند.

مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی گفت: با روی کار آمدن دولت سیزدهم بررسی های خود را آغاز کردیم تا الگوی مطلوب توسعه اتوگاز در بخش حمل ونقل عمومی در شعاع محدود کشف و سپس وارد مرحله اجرایی گردد. البته LPG می تواند در خودروهای شخصی هم استفاده گردد، اما در یک منطقه جغرافیایی محدود. بی شک امکان دسترسی به گاز مایع در سراسر کشور وجود ندارد. توزیع سراسری گاز مایع با توجه به چالش هایی که در حوزه ایجاد زیرساخت، ذخیره سازی و مکانیسم انتقال وجود دارد در عمل غیرممکن است.

در این اظهارنظر مدل توسعه اتوگاز در کشور متمرکز بر شهرهای نزدیک مبادی تولید گازمایع عنوان شده است که در این شهرها LPG پس از اصلاح قیمت به دوسوم قیمت بنزین می تواند در حمل و نقل عمومی یا خودروهای شخصی به صورت محدود تا سقف 2 میلیون تن در سال وارد گردد.

*طرح استفاده از LPG در سبد سوخت حمل و نقل عمومی

همچنین مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی در گفت وگو با خبرگزاری شانا (روابط عمومی وزارت نفت) در تاریخ 28 مهرماه گفت: در بخش فرآورده نیز زمانی گاز مایع (ال پی جی) را سوآپ می کردیم و امروز باید با مطالعه میدانی نیاز به افزایش ظرفیت ذخیره سازی ال پی جی یا استفاده از این سوخت در بخش پایین دست صنعت پتروشیمی را بررسی کنیم، همچنین باید بررسی کرد که با توجه به اینکه جابه جایی و ذخیره این حامل انرژی در گستره کشور مشکل است، در بخش حمل ونقل عمومی از آن استفاده کنیم و همه این موارد به سیاست های کلان در حوزه سبد سوخت کشور باز می گردد.

وی افزود: در حوزه ال پی جی ما زمانی برای خودروهای پیکان در کشور ال پی جی در نظر گرفتیم و حدود 20 جایگاه عرضه داشتیم، اما با خروج این خودرو از چرخه حمل ونقل کشور، همه این جایگاه ها به مرور تعطیل شدند بنابراین در تنظیم سبد سوخت کشور باید به زنجیره توجه کرد تا خدای نکرده کار بدون مطالعه انجام نگردد.

در این اظهارنظر نیز با اشاره به عدم امکان توسعه LPG به صورت سراسری همانند CNG، به استفاده از LPG در حمل و نقل عمومی تاکید شده است.

*تلاش ناشیانه برای معکوس جلوه دادن موضع وزارت نفت درباره اتوگاز

از سوی دیگر جلیل مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی پیش از این در نشست خبری با خبرنگاران حوزه انرژی در تاریخ 30 آبان ماه درباره مدل توسعه اتوگاز در کشور گفت: امکان استفاده از LPG در سبد سوخت به خاطر نبود مخازن ذخیره سازی آن در سراسر کشور و نبود زیرساخت عرضه، امکان پذیر نیست؛ اما می توان به صورت محلی و به صورت محدود از این نوع سوخت استفاده کرد اما اولویت تخصیص LPG در کشور، تولید و عرضه به صورت سیلندر برای استفاده های مختلف از بخش خانگی تا بخش های صنعتی و خدماتی است.

در این اظهارنظر نیز اشاره می گردد که به دلیل نبود زیرساخت لازم امکان توسعه اتوگاز به صورت سراسری در کشور وجود ندارد اما می توان به صورت محلی (شهرهای نزدیک مبادی تولید) و محدود (تا سقف 2 میلیون تن) از LPG در خودروها استفاده کرد.

* در نواحی محدود ال پی جی می تواند به عنوان سوخت جایگزین مطرح گردد

15 آذرماه امسال بود که کرامت ویس کرمی، مدیرعامل شرکت پخش فرآورده های نفتی در مصاحبه با یکی از خبرگزاری های کشور با اشاره به وضع آیین نامه اجرایی توسعه ال پی جی که در قانون بودجه سال 1400 تکلیف شده بود، گفته بود: آیین نامه اجرایی این بند از قانون بودجه را وزارت نفت از اردیبهشت ماه تدوین کرده و به دولت داده است، هرگاه این آیین نامه در هیئت دولت تصویب شد وزارت نفت مکلف است آن را اجرایی کند.

وی در پاسخ به اینکه آیا با اتمام قانون بودجه 1400 تکلیفی برای تصویب و اجرا شدن این قانون وجود دارد یا خیر، گفت: از طرف وزارت نفت پیشنهادهایی داده شده، اما انتها آنچه را که قانون معین کند مکلف به اجرای آن هستیم. در نواحی محدود ال پی جی می تواند به عنوان سوخت جایگزین مطرح گردد. در قانون هم پیشنهاد شده بود این سوخت در نواحی اطراف پالایشگاه هایی که گاز مایع تولید می کنند و به صورت محدود برای خودروهای عمومی و درون شهری ارائه گردد.

نکته جالب توجه اینکه کرامت ویس کرمی که در دولت دوازدهم نیز مدیرعامل شرکت ملی پخش بود، برخلاف گذشته نه تنها توسعه اتوگاز را ممنوع ندانست بلکه مدل مطلوب آن را نیز شرح می دهد.

*سالاری: با توسعه اتوگاز به صورت محدود موافق هستم

اما آخرین موضع گیری مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی در مصاحبه با خبرگزاری اندازه در تاریخ 22 آذرماه بود که درباره اتوگاز گفت: ما LPG را در مخازن پالایشگاه ها داریم، ما هیچ وقت مخزن LPG در شهر ها و انبار ها نداریم، چون که فرایند انتقال گاز مایع را هیچ وقت نمی توانیم در شبکه خطوط انجام دهیم و عمدتا از طریق گازکش جابه جا می گردد و دسترسی از نقطه تولید تا نقطه مصرف شامل مسافتی می گردد که تامین این ها در بعد مسافت در تنگناست. بنابراین پوشش مسافت در توسعه اتوگاز نکته ای است که باید به آن توجه گردد.

وی افزود: نکته بعدی درباره قیمت است، از سال 90 تا به امروز قیمت یک کیلو LPG، دویست و سی تومان شده، این قیمت در مقایسه با CNG و بنزین درست نیست و اگر قرار باشد از LPG در جایگاه های مختلف استفاده کنیم و آن را در سبد حمل و نقل بیاوریم باید رقابت قیمتی را هم ایجاد کنیم. ضمن اینکه خودروساز هم باید موتور تولید کارخانه ای با مصرف LPG ایجاد کند که باید زیرساخت و مصرف کننده داشته باشد. به نظرم ملاحظات مربوط به اتوگاز را باید با هم در قالب یک پکیج (بسته) دید.

سالاری گفت: بنابراین افزودن LPG به سبد سوخت نیازمند ملزوماتی است که به نظرم این ملزومات در قانون خیلی پیش بینی نشده است. اگر چنین اتفاقی بیفتد و ملاحظات رعایت گردد به صورت محدود با توسعه LPG موافق هستم، نه به صورت سراسری، چون ما از منظر پالایشگاهی محدودیت داریم، محدوده تولید پالایشگاه ما محدود است.

در این اظهارنظر نیز به دو چالش مسافت و قیمت گذاری LPG برای افزودن آن به سبد سوخت اشاره شده است که با رعایت این ملاحظات مسئله ای برای توسعه اتوگاز البته در شهرهای نزدیک مبادی تولید وجود نخواهد داشت.

*تاکید کارشناسان به افزودن LPG به سبد سوخت

به طور کلی افزودن LPG به سبد سوخت نه به معنای توسعه سراسری همانند CNG در کل کشور است بلکه مدل مطلوب توسعه اتوگاز همانطور که از طریق مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ذکر شد توسعه در شهرهای نزدیک مبادی تولید گاز مایع یا در وسایل حمل و نقل عمومی است.

افزودن LPG به سبد سوخت از جنبه اقتصادی، زیست محیطی و امنیت انرژی مزایای قابل توجهی برای کشور به همراه دارد و در صورت توسعه هوشمند اتوگاز آسیبی نیز به صنعت CNG وارد نخواهد شد. ضمن اینکه در حال حاضر بیش از 2 میلیون تن LPG در خطوط لوله سراسری هدر می رود و توسعه اتوگاز مانع از هدررفت آن می گردد.

تا به امروز کارشناسان زیادی از اتحادیه سراسری سوخت های جایگزین، انجمن صنفی CNG، مرکز پژوهش های مجلس، کنندگان کمیسیون انرژی مجلس، کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی و ... درباره لزوم توسعه اتوگاز در کشور اظهارنظر کرده اند. خبرگزاری در گزارشی با عنوان نظر 11 کارشناس انرژی درباره توسعه اتوگاز در بخش حمل ونقل/ جایگاه LPG در سبد سوخت کشور کجاست؟ به این موضوع پرداخته است.

* آیا استفاده از LPG در خودروها، غیرایمن است؟

همچنین برخی ادعاها درباره غیرایمن بودن اتوگاز نیز فاقد پشتوانه علمی است. خبرگزاری در گزارشی با عنوان ایمن بودن اتوگاز به روایت مقالات علمی معتبر/ وزارت نفت مقصر اصلی وقوع حوادث غیرمترقبه است به بررسی ایمنی استفاده از LPG در خودروها با استناد به مقالات علمی معتبر پرداخته است.

در واقع آنچه موجب شده است که در ایران ایمنی اتوگاز پایین بیاید استفاده غیررسمی از این سوخت در خودروها است و در صورت به رسمیت شناختن و رعایت استانداردها در تست مخازن و عرضه در جایگاه های رسمی، توسعه اتوگاز هیچ مسئله ای از جنبه ایمنی ندارد.

البته نمونه این غیرایمن بودن درباره CNG نیز وجود دارد زمانی که صاحبان خودرو بدون رعایت استاندارد مخازن آن را دستکاری می کنند. طبیعی است که هر جا از استانداردهای استفاده از LPG و CNG عدول گردد، استفاده از این سوخت ها غیرایمن خواهد بود.

با توجه به فواید استفاده از LPG در خودروها از دولت سیزدهم و مجلس شورای اسلامی انتظار می رود که با تصویب هر چه سریعتر آیین نامه اجرایی اتوگاز در هیئت دولت و افزودن مجدد بند قانونی مربوط به افزودن LPG در لایحه بودجه 1401 زمینه تنوع سازی در سبد سوخت کشور را فراهم کنند.